Model OSI (Open Systems Interconnection) to koncepcja, która porządkuje i standaryzuje sposób komunikacji między urządzeniami w sieciach komputerowych. Dzięki podziałowi na siedem warstw, model ten ułatwia zrozumienie, jak dane są przesyłane od nadawcy do odbiorcy, umożliwiając interoperacyjność różnych technologii i systemów. W tym artykule omówimy podstawy modelu OSI oraz jego znaczenie w nowoczesnych sieciach.
Co to jest model OSI?
Model OSI (Open Systems Interconnection) to sposób, w jaki urządzenia w sieci, takie jak komputery, telefony czy serwery, komunikują się ze sobą. Jest to podział tego procesu na siedem kroków, czyli warstw. Każda warstwa ma swoje zadanie, które pomaga w przesyłaniu informacji, od nadania wiadomości do jej odbioru. To trochę jak współpraca kilku osób przy wysyłaniu paczki – każda z nich zajmuje się jednym etapem, np. pakowaniem, dostarczeniem do firmy kurierskiej, transportem i ostatecznym dostarczeniem do adresata.
Przykład: Kiedy wysyłasz wiadomość przez aplikację, jak np. WhatsApp, model OSI działa w tle. Aplikacja (np. WhatsApp) to najwyższa warstwa, która decyduje co chcesz wysłać. Następnie wiadomość przechodzi przez kolejne „warstwy”, które kodują ją, pakują, rozdzielają na mniejsze części i przesyłają przez sieć. Na końcu urządzenie odbiorcy odbiera wiadomość, rozpakowuje ją i pokazuje w aplikacji.
Dzięki temu modelowi różne urządzenia i systemy mogą się ze sobą bez problemu komunikować, nawet jeśli są zbudowane przez różnych producentów lub działają na różnych platformach. Model OSI pomaga w tym, by wszystko działało zgodnie z ustalonymi zasadami, podobnie jak standardy, które sprawiają, że paczki trafiają pod właściwy adres niezależnie od firmy kurierskiej (przykład abyś łatwiej to zrozumiał/a).
Jakie są warstwy OSI?
Model OSI składa się z siedmiu warstw, z których każda odpowiada za określony etap komunikacji sieciowej. Oto one, w kolejności od najwyższego poziomu (najbliżej użytkownika) do najniższego (związanego z fizycznym przesyłaniem sygnałów):
Warstwa aplikacji (Application Layer)
To warstwa, którą widzi użytkownik. Odpowiada za interakcję z aplikacjami, które korzystają z sieci, np. przeglądarka internetowa, e-mail, czy komunikator. Zapewnia funkcje, takie jak logowanie, przesyłanie plików czy korzystanie z usług WWW.
Warstwa prezentacji (Presentation Layer)
Tłumaczy dane na format, który jest zrozumiały dla aplikacji lub urządzenia. Zajmuje się kodowaniem, kompresją i szyfrowaniem danych, np. zamiana danych do postaci tekstu, obrazów, dźwięków lub wideo.
Warstwa sesji (Session Layer)
Zarządza sesją komunikacyjną między dwoma urządzeniami. Odpowiada za ustanawianie, utrzymywanie i zamykanie połączeń oraz synchronizację przesyłanych danych.
Warstwa transportowa (Transport Layer)
Odpowiada za niezawodną transmisję danych. Dzieli dane na mniejsze części (segmenty), zapewniając, że każdy segment dotrze do celu w odpowiedniej kolejności i bez błędów. Protokół TCP jest przykładem tej warstwy.
Warstwa sieciowa (Network Layer)
Odpowiada za wybór trasy, którą dane podążają w sieci. Przekształca segmenty na pakiety i ustala, jak dotrzeć do odpowiedniego adresu IP. Routery pracują na tej warstwie.
Warstwa łącza danych (Data Link Layer)
Ustala, w jaki sposób dane są przesyłane przez fizyczne połączenie, np. przez kabel Ethernet. Dzieli pakiety na ramki i odpowiada za korekcję błędów, aby uniknąć przekłamań podczas przesyłania danych. Przykładami urządzeń działających na tej warstwie są przełączniki (switch).
Warstwa fizyczna (Physical Layer)
To najniższa warstwa, która zajmuje się fizycznym przesyłaniem danych przez medium komunikacyjne, jak przewody, światłowody czy fale radiowe. Obejmuje sygnały elektryczne, napięcia, częstotliwości czy układy kablowe.
Przykład działania warstw:
Kiedy wysyłasz e-mail, zaczynasz na warstwie aplikacji (program pocztowy), dane są kompresowane i szyfrowane na warstwie prezentacji, a sesja połączenia jest zarządzana na warstwie sesji. Następnie dane są podzielone na segmenty na warstwie transportowej, ustalana jest trasa do adresata na warstwie sieciowej, przesyłane przez fizyczne łącza na warstwie łącza danych i w końcu przez kabel lub Wi-Fi (warstwa fizyczna) do odbiorcy.
Podsumowanie
Model OSI to koncepcja, która porządkuje i wyjaśnia proces komunikacji w sieciach komputerowych, dzieląc go na siedem warstw. Każda warstwa pełni określoną funkcję, od przesyłania sygnałów fizycznych po obsługę aplikacji użytkownika. Dzięki temu modelowi różne urządzenia i systemy mogą się ze sobą efektywnie komunikować, niezależnie od technologii, na której są oparte. Zrozumienie tych warstw ułatwia diagnozowanie problemów sieciowych, projektowanie nowych rozwiązań oraz zapewnia, że sieci komputerowe działają sprawnie i bezpiecznie.